Çevirmen ve yazar Işık Ergüden yayınevine açık mektup yazdı: Çay parasına çeviri yapmam

Klasik edebiyat, felsefe ve deneme kitaplarının ünlü çevirmeni ve yazar Işık Ergüden, çeviri ücretinde indirim talebini kabul etmediği için sözleşmesini  fesheden Yapı Kredi Yayınları’na açık mektup yazarak ağır eleştirilerde bulundu. Ergüder, Amin Maalouf’un “Tanios Kayası” adlı kitabı için çeviri ücretinin yüzde 6’dan yüzde 2’ye indirildiğini belirterek “Çay parasına çeviri yapmam” dedi.

“Ben, Işık Ergüden. Bu açık mektubu, Yapı Kredi Yayınları’nın yıllardır basmakta olduğu ve Şubat 2019’da 43. baskısını yapmış olan Amin Maalouf’un “Tanios Kayası” kitabının çevirmeni sıfatıyla yazıyorum. Söz konusu kitap için yayıneviyle yapmış olduğumuz sözleşme gereği kitabın her yeni baskısından brüt yüzde 6 oranında bir ödeme almaktaydım.

Bu ödeme yıllara ve baskı sayısına göre değişmekle birlikte yılda 2 bin TL ile 4 bin TL arasında bir miktara denk düşmekteydi. Söz konusu kitap genel olarak yılda bir kez, ender olarak da iki kez baskı yapıyor ve yayınevi baskı sayısına göre yukarıda telaffuz ettiğim miktarda parayı kitabın basılmasından üç ay sonra çeviri karşılığı olarak tarafıma ödüyordu.”

“ÇEVİRMENLERE KÖLELİK KOŞULLARI DAYATILIYOR”

Yayınevi muhasebesince aranarak brüt yüzde 6 oranındaki çeviri ücretinin brüt yüzde 2’ye düşürülmek istendiğini belirten Ergüden, “Çay parasına çeviri yapmamın kabul edilebilir olmadığını belirttim” dedi. Bu yanıt üzerine yayınevinin sözleşmeyi tek yanlı feshettiğini belirten Ergüder şöyle devam etti:

“Bu durum, çevirmenlere dayatılmak istenen kölelik koşullarının somut bir örneğidir. Türkiye’de tamamen güvencesiz koşullarda, hiçbir sağlık güvencesi ve emeklilik olanağı, tek bir ücretli tatil günü olmaksızın, asgari ücretin altında gelirlerle hayatta kalmaya çalışan kalifiye emek sahibi çevirmenler açısından, çevirdikleri kitapların yeni baskı yapmasının ve bu baskılardan ücret almanın bir tür ‘olmayan ikramiye’ ya da ‘olmayan emeklilik’ anlamına geldiğini ‘Kitap Çevirmenliğinin Kölelik Hâline Doğru’ başlıklı yazımda belirtmiştim.”

İNTİHAL İDDİASI

“YKY, Amin Maalouf ve ‘Tanios Kayası’ okurlarının yıllardır tanıdığı nitelikli çeviriyi reddedip, verilen emeği ıskartaya çıkarıp çöp haline getirmekte” diyen Işık Ergüden, “Üstelik kitabın yeni yapılacak çevirisinde eski çeviriden ‘faydalanma’, açık tabirle ‘intihal’ ihtimalini apaçık ortaya koymakta” dedi. Ergüder “Bütün karı gasp etme talebinin altında neoliberal yayıncılık zihniyeti yatmaktadır” ifadesini kullandığı mektubunu şöyle sonlandırdı:

“Çevirmen emeğini köle emeğine dönüştürmeye yönelik bu politikayı, bastıkları ve yayımladıkları kitapların çizgisiyle, ruhuyla nasıl bağdaştırdıkları sorusunun cevabını yayınevine bırakmak üzere, böyle bir tavrı benimsemeyeceğine inandığım kitap okurlarına ve bu kölelik koşullarını kabul etmeyeceğini düşündüğüm çevirmenler ile çevirmen dostu yayınevlerine teşhir etmeyi, keza yurtdışındaki yayıncılara da bildirmeyi görev bildiğimi belirtmek isterim.”

(Independent Türkçe)